وبسایت معتبر استار اطلاعات گفته که در ماههای اخیر، سؤال مشترک بسیاری از کاربران و تولیدکنندگان محتوا این بوده است که یوتیوب چرا ایرانیان را تحریم کرد و چرا درآمد کانالهای فارسیزبان ناگهان به اعداد نزدیک به صفر رسیده است. برخلاف تصور رایج، این اتفاق نه یک تصمیم ناگهانی سیاسی، بلکه نتیجه ترکیب تحریمهای مالی، تغییر الگوریتمهای یوتیوب و منطق اقتصادی تبلیغات است؛ منطقی که حالا با دقتی بیسابقه اجرا میشود.
آیا یوتیوب واقعاً ایرانیان را تحریم کرده است؟
اخبار شهری گفته که برای پاسخ دقیق به این سؤال باید بین «تحریم رسمی» و «حذف ارزش اقتصادی بازدیدها» تفاوت قائل شویم. یوتیوب سالهاست که ایران را در فهرست کشورهای پشتیبانیشده برای درآمدزایی قرار نمیدهد. همچنین بخوانید: شهید محمد ناظری بر اثر تصادف شهید شده است!
تحریم رسمی یوتیوب علیه ایران یعنی چه؟
تحریم رسمی به این معناست که تبلیغات پولی بهصورت مستقیم برای آیپی ایران نمایش داده نمیشود و حسابهای کاربری با لوکیشن ایران امکان فعالسازی قانونی Monetization را ندارند. این موضوع ریشه در تحریمهای مالی آمریکا دارد، نه تصمیم داخلی یوتیوب.
پس چرا قبلاً درآمد وجود داشت؟
تا همین یکی دو سال پیش، بخش بزرگی از مخاطبان ایرانی با VPN بهعنوان کاربر اروپایی یا آمریکایی شناسایی میشدند. همین «خطای تشخیص» باعث میشد بازدیدها ارزش تبلیغاتی داشته باشند و درآمد ایجاد کنند.
آپدیت جدید الگوریتم یوتیوب؛ نقطه شروع سقوط درآمدها
آنچه امروز یوتیوب فارسی را وارد بحران کرده، آپدیت جدید الگوریتمهای تشخیص موقعیت جغرافیایی و کیفیت ترافیک است.
یوتیوب چگونه VPN کاربران ایرانی را تشخیص میدهد؟
برخلاف تصور عمومی، تشخیص موقعیت فقط بر اساس آیپی نیست. یوتیوب از ترکیب دادههای زیر استفاده میکند: همچنین بخوانید: دانلود آهنگ جدید شاهین نجفی به نام (همه)
- رفتار تماشای کاربر (Watch Pattern)
- لوکیشن موبایل و حساب گوگل
- زبان سیستم و مرورگر
- نوع اتصال و سابقه آیپی
در آپدیت جدید، این دادهها با دقت بسیار بالاتری تحلیل میشوند و نتیجه آن، شناسایی گسترده مخاطبان ایرانی حتی با VPN است.
نتیجه این تشخیص دقیقتر چیست؟
بازدیدها همچنان در آمار کانال دیده میشوند، اما از نظر اقتصادی کمارزش یا بیارزش محسوب میشوند. یعنی تبلیغ یا نمایش داده نمیشود یا با حداقل نرخ محاسبه میشود.
داستان صفر شدن درآمد یوتیوبرهای فارسی با عدد و رقم
برای درک عمق فاجعه، باید به شاخص RPM (درآمد به ازای هر هزار بازدید) نگاه کنیم.
| بازه زمانی | RPM میانگین کانالهای فارسی |
|---|---|
| قبل از نوامبر ۲۰۲۵ | ۳ تا ۸ دلار |
| دسامبر ۲۰۲۵ | ۰.۲ تا ۱ دلار |
در مواردی، کاهش درآمد به ۷۰، ۸۰ و حتی ۹۰ درصد رسیده است. ویدئویی که قبلاً با ۴۰۰ هزار بازدید چند هزار دلار درآمد داشت، حالا گاهی کمتر از ۴۰۰ دلار ایجاد میکند. همچنین بخوانید: وزنه برداری قهرمانی جهان یک طلا و 2 نقره برای ایران
چرا تبلیغدهندگان دیگر برای بازدید ایرانی پول نمیدهند؟
منطق اقتصادی یوتیوب ساده و بیرحم است: تبلیغ باید منجر به فروش شود.
قدرت خرید پایین و تحریمهای مالی
تبلیغدهندگان بزرگ علاقهای ندارند تبلیغشان به کاربری نمایش داده شود که:
- امکان خرید بینالمللی ندارد
- در کشور تحریمشده زندگی میکند
- با آیپی پرریسک متصل شده است
در نتیجه، یوتیوب برای حفظ رضایت تبلیغدهنده، ارزش این بازدیدها را حذف میکند.
آیا رفع فیلتر یوتیوب مشکل را حل میکند؟
پاسخ کوتاه و صادقانه: خیر.
چرا حتی بدون فیلتر هم درآمد صفر میشود؟
حتی اگر یوتیوب در ایران آزاد شود، تحریمهای مالی پابرجاست. ایران همچنان در لیست کشورهایی است که در برنامه درآمدزایی یوتیوب پشتیبانی نمیشوند. بنابراین تبلیغات پولی برای آیپی ایران نمایش داده نخواهد شد. همچنین بخوانید: تا آخر سال 1404همه پلتفرم ها رفع فیلتر می شوند!
چرا برخی کانالها کمتر آسیب دیدهاند؟
این تغییر برای همه یکسان نبوده است.
کانالهایی که کمتر ضربه خوردند
- کانالهای انگلیسیزبان با مخاطب خارجی
- کانالهای تخصصی با اسپانسر مستقیم
- تیمهای بزرگ با مدل درآمدی ترکیبی
کانالهایی که بیشترین آسیب را دیدند
- سرگرمی و ولاگ عمومی
- گیمینگ فارسیزبان
- کانالهای وابسته فقط به AdSense
آینده یوتیوب فارسی؛ پایان یک دوران یا شروع پوستاندازی؟
واقعیت این است که اقتصاد یوتیوب فارسی وارد مرحله جدیدی شده. بازدید بالا دیگر تضمینکننده درآمد نیست و تکیه صرف بر تبلیغات، یک مدل شکستخورده محسوب میشود. همچنین بخوانید: ترامپ رکورددار پر جستجو ترین فرد در تاریخ گوگل شد!
مسیرهای جایگزین درآمد برای یوتیوبرهای ایرانی
- اسپانسرینگ مستقیم و برندینگ
- فروش محصول یا خدمات
- محتوای دوزبانه و بازار خارجی
- فعالیت همزمان در پلتفرمهای دیگر
یوتیوب فارسی حذف نمیشود، اما دیگر محل «درآمد آسان دلاری» نیست. این تغییر، بسیاری را از میدان خارج میکند و همزمان، تولیدکنندگان حرفهایتر را وادار به رشد واقعی میکند.
