در روزهای اخیر، خبر تعطیلی ادارات و بانک ها در روزهای پنجشنبه در ۲۰ استان کشور به یکی از موضوعات پرجستجو در گوگل و شبکه های اجتماعی تبدیل شده است. این تصمیم که به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی اتخاذ شده، در دولت مسعود پزشکیان و با اختیاراتی که به استانداری ها داده شده، در حال اجراست. در ادامه جزئیات کامل این طرح، استان های مشمول، دلایل و پیامدهای آن را بررسی می کنیم.
هدف اصلی تعطیلی پنجشنبه ها: صرفه جویی در انرژی و کاهش مصرف زمستانی
یکی از مهم ترین دلایل اجرای این طرح، مدیریت مصرف انرژی در فصل های سرد است. طبق اعلام منابع رسمی، کشور در سال های اخیر با پدیده ای به نام ناترازی گاز مواجه بوده؛ به این معنا که میزان تولید و مصرف گاز هم خوانی ندارد.
در بسیاری از مناطق، بویژه در زمستان های سرد شمال و غرب کشور، مصرف گاز در منازل به شدت افزایش می یابد و شبکه انتقال انرژی دچار فشار می شود.
بر همین اساس، دولت تصمیم گرفته است تا با تعطیلی ادارات و بانک ها در روزهای پنجشنبه، مصرف انرژی در ادارات، ساختمان های دولتی و سیستم های گرمایشی به طور قابل توجهی کاهش یابد.
به زبان ساده، هر روز تعطیلی در سطح ادارات، هزاران مترمکعب صرفه جویی در گاز و برق به همراه دارد.
استان هایی که روزهای پنجشنبه تعطیل هستند
تا لحظه تنظیم این گزارش، از میان ۳۱ استان کشور، ۲۰ استان روزهای پنجشنبه را تعطیل اعلام کرده اند.
این تصمیم توسط استانداری هر استان و با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و مصرف انرژی اتخاذ شده است.
فهرست استان های تعطیل در روز پنجشنبه:
- گلستان
- مازندران
- گیلان
- البرز
- زنجان
- یزد
- سمنان
- قزوین
- فارس
- اصفهان
- همدان
- کردستان
- کرمانشاه
- کهگیلویه و بویراحمد
- آذربایجان شرقی
- اردبیل
- خراسان شمالی
- قم
- ایلام
این فهرست ممکن است در هفته های آینده افزایش پیدا کند، چرا که چند استانداری دیگر نیز در حال بررسی شرایط هستند.
تعطیلی پنجشنبه ها در سایر استان ها در دست بررسی است
به گفته ی مسئولان وزارت کشور، هنوز تمام استان ها تصمیم نهایی خود را اعلام نکرده اند. برخی استان ها مانند خوزستان، کرمان، سیستان و بلوچستان و تهران همچنان در حال بررسی جوانب اقتصادی و اجتماعی این طرح هستند.
به ویژه در استان های صنعتی و بزرگ، نگرانی از کاهش بهره وری اقتصادی و تأثیر تعطیلی ها بر بخش خصوصی یکی از موانع اصلی اجرای این تصمیم است.
وضعیت تعطیلی پنجشنبه ها در تهران؛ در انتظار تصمیم نهایی
یکی از پرچالش ترین استان ها برای اجرای این طرح، استان تهران است. پایتخت کشور، با بیشترین حجم ادارات، بانک ها و شرکت های خصوصی، نقش مهمی در گردش اقتصادی کشور دارد.
در حال حاضر، تعطیلی پنجشنبه ها در تهران هنوز تصویب نشده و تنها در مرحله بررسی قرار دارد.
برخی کارشناسان معتقدند که تعطیلی پنجشنبه ها در تهران می تواند موجب افزایش تعطیلات غیرضروری و کاهش بهره وری اقتصادی شود. از طرف دیگر، طرفداران این طرح بر این باورند که کاهش ترافیک، آلودگی هوا و مصرف انرژی می تواند اثرات مثبت فراوانی داشته باشد.
تصمیم نهایی درباره تعطیلی پنجشنبه های تهران به احتمال زیاد تا پایان پاییز اعلام خواهد شد.
نقش استانداری ها در تصمیم گیری برای تعطیلی پنجشنبه ها
در دولت جدید، اختیارات گسترده ای به استانداری ها واگذار شده است تا با توجه به شرایط هر منطقه تصمیم گیری کنند.
به این ترتیب، هر استاندار می تواند با مشورت شورای برنامه ریزی استان و ادارات کل انرژی، نسبت به تعیین وضعیت تعطیلی اقدام کند.
این رویکرد، تمرکززدایی در تصمیم گیری ها را نشان می دهد و به استان ها اجازه می دهد بر اساس واقعیت های اقلیمی و اقتصادی خود برنامه ریزی کنند.
ارتباط تعطیلی پنجشنبه ها با بحران انرژی کشور
در سال های اخیر، مصرف انرژی در ایران روندی افزایشی داشته است. آمارها نشان می دهد که در فصل زمستان، بیش از ۷۰ درصد گاز تولیدی کشور صرف بخش خانگی می شود.
همچنین، مصرف برق در ادارات و بانک ها در روزهای کاری به شکل چشمگیری بالاست.
با تعطیل کردن یک روز از هفته، دولت می تواند:
- بار شبکه گاز را کاهش دهد
- مصرف برق در ساعات اداری را کم کند
- فشار بر نیروگاه ها و خطوط انتقال را پایین بیاورد
به گفته برخی کارشناسان، این اقدام می تواند تا ۵ درصد در مصرف انرژی کشور صرفه جویی ایجاد کند که رقم قابل توجهی است.
تأثیر تعطیلی پنجشنبه ها بر اقتصاد و کسب وکارها
یکی از دغدغه های اصلی فعالان اقتصادی، تأثیر این تعطیلی بر روند کسب وکارهاست.
اگرچه تعطیلی ادارات دولتی می تواند موجب صرفه جویی انرژی شود، اما در برخی مناطق، قطع ارتباط میان بخش خصوصی و دستگاه های دولتی ممکن است باعث کندی کارها شود.
به همین دلیل، بسیاری از بانک ها و دستگاه های خدماتی آنلاین تلاش کرده اند تا خدمات خود را به صورت اینترنتی یا خودکار ارائه دهند تا مردم در روزهای تعطیل نیز دچار مشکل نشوند.
واکنش مردم به تعطیلی پنجشنبه ها
بازخورد مردم نسبت به این تصمیم متفاوت بوده است. در برخی استان ها، مردم از تعطیلی پنجشنبه ها استقبال کرده اند، چرا که تعادل بهتری بین کار و زندگی شخصی ایجاد می کند.
در مقابل، برخی دیگر معتقدند که این تعطیلی ها می تواند ترافیک کاری روزهای دیگر هفته را افزایش دهد و عملاً فایده ای نداشته باشد.
با این حال، در استان های شمالی و سردسیر، بسیاری از کارمندان معتقدند این تصمیم باعث گرم تر ماندن خانه ها و صرفه جویی واقعی در مصرف گاز می شود.
تجربه کشورهای دیگر در تعطیلی یک روز کاری
در برخی کشورهای دنیا مانند ترکیه، روسیه و حتی ژاپن، در سال های گذشته طرح های مشابهی برای کاهش مصرف انرژی اجرا شده است.
برای مثال، در ترکیه در برخی شهرها در فصول سرد، ادارات دولتی پنجشنبه ها یا جمعه ها نیمه تعطیل هستند تا مصرف برق و گاز کنترل شود.
این تجربه نشان می دهد که تعطیلی هدفمند در روزهای خاص می تواند تأثیر قابل توجهی در پایداری انرژی ملی داشته باشد.
آیا تعطیلی پنجشنبه ها دائمی خواهد بود؟
طبق گفته ی مسئولان، این طرح فعلاً به صورت آزمایشی و موقت اجرا می شود و در پایان فصل زمستان، دولت نتایج آن را بررسی خواهد کرد.
در صورتی که آمارها نشان دهد صرفه جویی قابل توجهی حاصل شده، احتمال دارد این تصمیم به شکل دائمی در تقویم کاری کشور ثبت شود.
مزایای احتمالی تعطیلی پنجشنبه ها
- کاهش مصرف انرژی (برق، گاز، آب)
- کاهش ترافیک شهری و آلودگی هوا
- افزایش رضایت شغلی و زمان استراحت کارمندان
- بهبود بهره وری در سایر روزهای کاری
- افزایش فرصت گردشگری داخلی در آخر هفته ها
معایب و چالش های این طرح
- کاهش ارتباط کاری بین بخش خصوصی و ادارات دولتی
- تأخیر در انجام امور بانکی یا اداری مردم
- احتمال افزایش تراکم کاری در روزهای شنبه تا چهارشنبه
- ابهام در نحوه جبران ساعات کاری در هفته
چشم انداز آینده تعطیلات اداری در ایران
به نظر می رسد با توجه به روند افزایش مصرف انرژی در کشور، دولت ها در آینده ناگزیر خواهند بود به سمت الگوهای کاری منعطف تر حرکت کنند.
در صورت موفقیت طرح تعطیلی پنجشنبه ها، احتمال دارد الگوی جدیدی در کشور شکل بگیرد که کار چهارروزه و استراحت سه روزه را به صورت پایدار اجرا کند؛ مشابه آنچه در برخی کشورهای توسعه یافته اجرا می شود.
جمع بندی: تصمیمی هوشمندانه یا چالشی تازه؟
طرح تعطیلی پنجشنبه ها در ۲۰ استان کشور، تلاشی است در جهت مدیریت منابع انرژی و افزایش بهره وری.
اگرچه هنوز چالش هایی مانند هماهنگی با بخش خصوصی، کاهش بازده اقتصادی و نحوه جبران ساعات کاری وجود دارد، اما در مجموع می توان گفت این تصمیم یک گام مثبت در جهت انطباق با شرایط جدید انرژی کشور است.
در نهایت، موفقیت این طرح بستگی به نحوه اجرا، نظارت استانداری ها و میزان همراهی مردم دارد.
اگر همگان با هدف صرفه جویی و مدیریت بهینه انرژی همراه شوند، احتمالاً زمستان پیش رو با کمترین میزان قطعی گاز و برق سپری خواهد شد.
