پس از دو دهه حکومت بر سوریه، بشار اسد در پی اعتراضات مردمی و جنگ داخلی، نهایتاً در دسامبر ۲۰۲۴ از قدرت کنار رفت. با سقوط دمشق به دست نیروهای مخالف، او به همراه خانواده اش به مسکو گریخت و تحت حمایت ولادیمیر پوتین در روسیه اقامت گزید. این تحول نقطه پایانی بر دوران پرتنش و خونین ریاست جمهوری او بود که با بحران های سیاسی و انسانی فراوان همراه بود.
در روز یکشنبه، اول ژانویه ۲۰۲۵، خبرهایی منتشر شد مبنی بر اینکه بشار اسد، ۵۹ ساله، به طور ناگهانی دچار سرفه های شدید و حالت خفگی شده و فوراً درخواست کمک پزشکی کرده است. آزمایش های اولیه نشان داد که آثار سم در بدن او وجود دارد. با این حال، مقامات روسیه هنوز هیچ واکنش رسمی نسبت به این حادثه نشان نداده اند. این سوء قصد در شرایطی رخ داده که پیشتر نیز گزارش هایی از تلاش های نافرجام برای ترور اسد در دوران حکومتش منتشر شده بود.
در همین حال، اسماء اسد، همسر بشار که در لندن متولد شده، به دلیل انقضای گذرنامه اش از بازگشت به بریتانیا منع شده است. برخی منابع از تمایل او برای بازگشت به کشور زادگاهش و حتی احتمال درخواست طلاق خبر داده اند. این مجموعه اتفاقات، از سوءقصد تا بحران خانوادگی، نشان دهنده وضعیت پیچیده و شکننده ای است که خانواده اسد در تبعید با آن مواجه اند. برای پیگیری دقیق تر این تحولات، می توان به منابع استار اطلاعات مراجعه کرد.
بیوگرافی کامل بشار اسد
بشار اسد، سومین فرزند حافظ اسد، در ۱۱ سپتامبر ۱۹۵۶ در سوریه به دنیا آمد. او در رشته پزشکی در دانشگاه دمشق تحصیل کرد و سپس برای ادامه تحصیل در زمینه چشم پزشکی به لندن رفت. در حالی که پدرش پسر بزرگتر، باصل اسد، را برای جانشینی آماده میکرد، مرگ ناگهانی باصل در یک سانحه رانندگی در سال ۱۹۹۴ مسیر زندگی بشار را تغییر داد و او وارد دنیای سیاست شد.
در زندگی شخصی، بشار اسد در سال ۱۹۸۸ از دانشگاه دمشق فارغ التحصیل شد و در بیمارستان نظامی مشغول به کار شد. او در سال ۱۹۹۲ به انگلستان رفت و دو سال بعد مدرک تخصصی چشم پزشکی گرفت. بشار به زبان های انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی نیز مسلط است. همسرش، اسماء، متولد لندن است و آن ها سه فرزند دارند. پسرشان حافظ در المپیاد جهانی ریاضی ۲۰۱۶ دیپلم افتخار دریافت کرد.
پس از درگذشت حافظ اسد در سال ۲۰۰۰، بشار اسد به عنوان تنها نامزد ریاست جمهوری معرفی شد و با کسب ۹۷ درصد آرا به قدرت رسید. او در سال ۲۰۰۷ نیز با رأی گیری مجدد، برای هفت سال دیگر در این سمت باقی ماند. در آن زمان، بیش از ۱۱ میلیون نفر به او رأی مثبت دادند و تنها حدود ۲۰ هزار نفر مخالف بودند. در همین دوره، ایران اعلام کرد که موشک قاره پیما با قابلیت هسته ای توسعه می دهد که باعث نگرانی برخی کشورهای منطقه شد.
در سال ۲۰۱۱، با آغاز موج اعتراضات در کشورهای عربی، سوریه نیز شاهد تظاهرات گسترده ای در شهرهایی مانند حمص، درعا و دمشق بود. این اعتراضات با واکنش شدید ارتش روبرو شد و به تدریج به یک جنگ داخلی تمام عیار تبدیل شد. بشار اسد ابتدا سکوت کرد، اما بعداً در رسانه های دولتی، اسرائیل را عامل این ناآرامی ها دانست. در پی سرکوب های گسترده، اتحادیه عرب عضویت سوریه را به حالت تعلیق درآورد و بحران سوریه وارد مرحله ای پیچیده و طولانی شد.
دلیل سقوط کردن بشار اسد چه بود؟
یکی از دلایل سقوط حکومت بشار اسد این بود که سه حامی اصلی او یعنی ایران، روسیه و حزب الله لبنان دیگر حاضر نشدند در بحران داخلی سوریه دخالت کنند. هر سه کشور درگیر مسائل مهم تری بودند: روسیه از سال ۱۴۰۰ وارد جنگ اوکراین شد و نیروهایش را از سوریه کاهش داد، ایران درگیر تنش های مستقیم با اسرائیل شد و حزب الله لبنان نیز یک سال است که در جنگ با اسرائیل حضور دارد. این مسائل باعث شد سوریه دیگر اولویت آنها نباشد.
در گذشته، همین سه بازیگر نقش مهمی در حفظ حکومت اسد داشتند. نیروهای ایرانی، جنگنده های روسی و نیروهای حزب الله بارها در میدان جنگ سوریه حضور داشتند. اما در حملات اخیر، ضعف شدید ارتش سوریه در دفاع از شهرهای مهمی مثل حلب و حماه نشان داد که دیگر دخالت خارجی فایده ای ندارد. هیچ کس حاضر نیست به جای ارتش سوریه بجنگد و این بار، سقوط حکومت اجتناب ناپذیر شد.
دلیل دیگر سقوط بشار اسد، از دست رفتن مشروعیت حکومتش بود. اعتراضات مردمی، جنگ داخلی ۱۳ ساله، کشته شدن صدها هزار نفر و آوارگی میلیون ها نفر، چهره ای شکست خورده از دولت او ساخت. از نظر اقتصادی هم دولت کاملاً ورشکسته بود و هیچ اصلاحی انجام نداد. حضور اسد در راس قدرت، سوریه را در بن بست قرار داده بود. در همین شرایط، خبرهایی منتشر شد که ترامپ گفته توافق با حماس نزدیک است! این خبر می تواند تاثیرات مهمی بر آینده منطقه داشته باشد.
در حال حاضر بشار اسد کجاست؟
بعد از سقوط حکومت در سوریه، بشار اسد به روسیه پناهنده شد و تصمیم گرفت به حرفه اصلی خود یعنی چشم پزشکی بازگردد. او در حال حاضر یک بیمارستان تخصصی چشم پزشکی در روسیه راه اندازی کرده و مشغول طبابت است. این تغییر مسیر، بازگشتی به دوران قبل از سیاست برای او محسوب می شود. برخی منابع در اخبار شهری روسیه به فعالیت های پزشکی او اشاره کرده اند و گفته اند که بیماران زیادی از کشورهای مختلف برای درمان به این مرکز مراجعه می کنند.
همسر بشار اسد که به بیماری سرطان مبتلاست، پس از مهاجرت به روسیه قصد داشت همراه خانواده اش به انگلستان برود، چون والدینش در آنجا زندگی می کنند. اما دولت بریتانیا اجازه ورود به آن ها نداد. در ادامه، او تصمیم گرفت از بشار اسد جدا شود و به صورت مستقل برای ورود به انگلستان اقدام کند، اما باز هم با مخالفت روبرو شد.
آشنایی با دین همسر بشار اسد
اسما اسد، همسر بشار اسد رئیس جمهور سابق سوریه، در لندن به دنیا آمده است. پدرش پزشک متخصص قلب و مادرش کارمند سفارت سوریه در بریتانیا بود. او در سال ۱۹۹۶ مدرک لیسانس علوم کامپیوتر را از کالج کینگز دانشگاه لندن دریافت کرد. اسما که مسلمان است، در سال های اخیر بیشتر در رسانه ها دیده شده، به ویژه زمانی که خبر رسید تشکر دونالد ترامپ از ایران برای چه چیزی بود؟ این جمله در واکنش به همکاری های پشت پرده در برخی پرونده های منطقه ای مطرح شد.
سخن پایانی
در نهایت، داستان بشار اسد و خانواده اش، از قدرت تا تبعید، بازتابی از تحولات پرتنش سوریه در دو دهه گذشته است. از پزشکی در لندن تا ریاست جمهوری و سپس بازگشت به طبابت در روسیه، مسیر زندگی او پر از فراز و نشیب بوده است. همسرش اسما نیز با وجود ریشه های خانوادگی در بریتانیا، با چالش های زیادی در مسیر بازگشت روبه رو شد. این روایت، تصویری روشن از تأثیر سیاست، جنگ و مهاجرت بر سرنوشت یک خانواده در دل تاریخ معاصر خاورمیانه ارائه می دهد.
سوالات متداول
چرا اسماء اسد نتوانست به بریتانیا بازگردد؟
با وجود تولد در لندن، به دلیل مسائل سیاسی و انقضای گذرنامه اش، دولت بریتانیا اجازه ورود به او نداد.
آیا بشار اسد هنوز رئیس جمهور سوریه است؟
خیر، او در دسامبر ۲۰۲۴ پس از سقوط دمشق و فشارهای داخلی و خارجی از قدرت کنار رفت
آیا بشار اسد سابقه پزشکی دارد؟
بله، او متخصص چشم پزشکی است و پیش از ورود به سیاست، در لندن در این رشته تحصیل کرده بود.
آیا خبری از روابط بین المللی مرتبط با این خانواده منتشر شده؟
بله، در برخی منابع آمده که تشکر دونالد ترامپ از ایران برای چه چیزی بود؟ این جمله در زمینه تحولات منطقه ای و تعاملات پشت پرده مطرح شده است.
