از فردا، در بسیاری از نقاط کشور شاهد باران شدید رگباری خواهیم بود؛ پدیده ای که می تواند با رعد و برق، وزش باد و بارش لحظه ای همراه شود. طبق اعلام سازمان هواشناسی، این وضعیت جوی در چند استان کشور به عنوان هشدار زرد تعریف شده است و شهروندان باید آماده مواجهه با مخاطرات احتمالی باشند.
در این مقاله، تمام آنچه لازم است درباره این وضعیت بدانید از مناطق مشمول، علل وقوع، پیامدها، توصیه ها و راهکارهای مواجهه تقدیم شما خواهد شد، و در پایان نگاهی جمع بندی خواهیم داشت.
چرا باران رگباری رخ می دهد؟
پیش از آن که وارد جزئیات وضعیت جوی شویم، خوب است بدانیم این پدیده چگونه شکل می گیرد:
رگبار به حالتی از بارندگی گفته می شود که اغلب کوتاه مدت و شدت دار است و معمولاً با تغییرات ناگهانی همراه است. رگبار شدید معمولاً حاصل ابرهای همرفتی (کومولُنیبوس) است که در لایه های گرم و مرطوب جو پدید می آیند. وقتی شرایط جوی ناپایدار باشد، هوای صعودی قوی موجب تراکم سریع رطوبت و بارش شدید می شود. این نوع بارش غالباً همراه با رعد و برق، تگرگ و وزش باد موقتی است.
پس وقتی گفته می شود «باران شدید رگباری»، منظور بارانی است که به خاطر همرفت قوی و ناپایداری جوی، به صورت مقطعی اما سهمگین ببارد.
استان های در معرض خطر و پیش بینی وضعیت
اطلاعاتی که در منابع خبری منتشر شده است نشان می دهد که ۹ استان کشور در معرض باران شدید رگباری و طوفان گرد و خاک قرار دارند.
به طور کلی، استان هایی مانند سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان، هرمزگان، مازندران، شرق گیلان جزو مناطقی اند که در نخستین روز (شنبه) با این وضعیت مواجه خواهند شد. روزهای بعد، استان های شمالی و غربی نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
چرا این استان ها؟
- نزدیکی به دریاها که رطوبت بالا ایجاد می کند
- الگوهای همرفتی و تشدید ناپایداری جوی در آن پهنه ها
- توپوگرافی خاص و ارتفاعات محلی
در نقشه پیش بینی، این استان ها در «هشدار زرد» برای مخاطرات جوی تعریف شده اند، یعنی شرایطی که احتمال خسارت متوسط وجود دارد و شهروندان باید احتیاط کنند.
مخاطرات و پیامدهای باران رگباری
با وجود کوتاه مدت بودن چنین بارش هایی، پیامدها می توانند جدی باشند. در ادامه به برخی از مهم ترین موارد اشاره می کنم:
لغزندگی جاده ها و کاهش دید
رطوبت ناگهانی و بارش شدید ممکن است سطح جاده ها را لغزنده کند. همچنین، رعد و برق همراه با باران می تواند دید افقی را در ساعات بارانی کاهش دهد و خطر تصادف را افزایش دهد.
روان آب ها و طغیان رودخانه های فصلی
وقتی بارش در مناطق مرتفع یا شیب دار رخ دهد، روان آب ها به سرعت به سمت پایین سرازیر می شوند. در نقاطی که زهکشی خوبی ندارند، امکان طغیان رودخانه های فصلی وجود دارد.
سقوط سنگ، اشیا و آسیب به سازه های سبک
وزش باد موقتی همراه با باران رگباری ممکن است باعث شود سنگ ها، شاخه های درختان و حتی مصالح ساختمانی سقوط کنند. ساختمان های موقت، گلخانه ها، تابلوهای تبلیغاتی و سازه های سبک در معرض خطر بیشتری هستند.
تگرگ و رعد و برق
یک ویژگی معمول در رگبارهای شدید، وجود رعد و برق و احتمال تگرگ است. این پدیده ممکن است به محصولات کشاورزی، نمای ساختمان ها و وسایل نقلیه آسیب بزند.
کاهش کیفیت هوا و گرد و خاک
در نقاطی که باد شدید و گرد و خاک همراه با باران رخ دهد، کیفیت هوا پایین می آید. در شرایطی ممکن است ترکیب ریزگردها با رطوبت، تهویه هوا را مختل کند و برای افراد حساس (مانند بیماران تنفسی) مشکل ساز باشد.
اختلال در تردد و حمل ونقل
وقوع چنین بارش هایی می تواند ترافیک را مختل کند، دید رانندگان را کاهش دهد، و در بعضی موارد باعث مسدود شدن معابر یا آب گرفتگی در معابر شهری شود.
برای اینکه خطرات این وضعیت کمتر شود، رعایت توصیه هایی که در بخش بعد می آید بسیار مهم است.
توصیه ها و اقدامات احتیاطی
برای اینکه شما و اطرافیانتان با کمترین آسیب از این وضعیت عبور کنید، در ادامه چند نکته عملی و کاربردی ارائه می شود:
- در ساعات بارانی، سرعت خودرو را کاهش دهید و فاصله ایمن با خودروی جلویی را حفظ کنید.
- از توقف در حاشیه رودخانه ها یا مسیل ها بپرهیزید؛ این مناطق ممکن است ناگهان دچار ورود آب شوند.
- اگر در مناطق کوهستانی یا دره ای زندگی می کنید، هنگام بارش شدید از دره ها و مسیرهای شیبدار دوری کنید.
- وسایل و مصالح ساختمانی ناپایدار را محکم کنید، گلخانه ها را بند بزنید و تابلوهای تبلیغاتی سبک را بررسی کنید.
- کودکان، سالمندان و بیماران تنفسی بهتر است در ساعات بارانی از تردد در فضای باز خودداری کنند و در صورت ضرورت از ماسک استفاده کنند.
- عشایر کوچ رو و دامداران باید از کوچ در روزهای بارانی خودداری کنند و دام ها را به مناطق امن منتقل کنند.
- دستگاه های مدیریت بحران، شهرداری ها و نهادهای امدادی منطقه به آماده باش کامل و تمهیدات اضطراری اقدام کنند، مانند لایروبی مجاری آب، پاک سازی دهانه پل ها، و مسدود کردن مسیرهای پرخطر.
- رسانه ها و خبرگزاری ها با اطلاع رسانی صحیح لحظه ای، مردم را از تغییرات وضعیت جوی آگاه سازند.
- در صورت وقوع آب گرفتگی معابر، از عبور پیاده و خودرویی در نقاط کم ارتفاع و کمترین مسیری ممکن.
با رعایت این نکات، می توان بخش زیادی از خسارت ها را کاهش داد و امنیت افراد را تا حد امکان افزایش داد.
مثال از وقایع تاریخی باران شدید
برای درک بیشتر توان تأثیرگذاری باران شدید رگباری، می توان به رویدادی در سال ۲۰۱۷ در شمال غرب ایران اشاره کرد، جایی که بارش ناگهانی رگباری موجب سیلاب ناگهانی شد و شماری کشته و آسیب به شهرها وارد کرد.
این اتفاق نشان می دهد که اگر آمادگی کافی وجود نداشته باشد، باران رگباری حتی طی چند ساعت می تواند به یک فاجعه تبدیل شود. بنابراین هشدارها و اقدامات پیشگیرانه اهمیت بالایی دارند.
آیا هشدار زرد یعنی شرایط بحرانی؟
هشدار زرد به این معناست که شرایط خطر متوسط است. یعنی احتمال خسارت وجود دارد اما میزان آن معمولاً به شدت قرمز نیست، به شرطی که نکات پیشگیرانه رعایت شوند.
جمع بندی و نکات کلیدی
در این مقاله، با عنوان باران شدید رگباری از فردا ۲۰ شنبه ۱۴۰۴ به تحلیل و پیش بینی وضعیت جوی پرداختیم. نکات مهمی که باید در ذهن داشته باشید به این شرح اند:
- باران شدید رگباری یک پدیده مقطعی است اما می تواند با پیامدهای جدی همراه باشد.
- ۹ استان کشور در اولین روز در معرض این وضعیت هستند و به تدریج استان های دیگر نیز درگیر می شوند.
- پیامدهایی مانند لغزندگی جاده ها، روان آب ها، سقوط اشیا، تگرگ، کاهش کیفیت هوا و اختلال در تردد دور از انتظار نیست.
- اقدامات پیشگیرانه مانند رعایت نکات رانندگی، آماده سازی سازه ها، اجتناب از توقف در مسیل ها و اطلاع رسانی به موقع اهمیت ویژه دارد.
- در صورت رعایت هشدارها و آماده سازی، می توان از خسارات احتمالی کاست.
در پایان تاکید می کنم: برای دریافت جدیدترین وضعیت لحظه ای هواشناسی و هشدارهای منطقه ای، به منبع معتبر رجوع کنید و اگر نیاز به مطلب اختصاصی برای استان خود دارید، خوشحال می شوم برای شما آن را بنویسم. نیز توصیه می کنم اخبار خود را از سایت استار اطلاعات که به عنوان بهترین سایت خبری معرفی می شود، پیگیری کنید تا به روز باشید.
پرسش های متداول
در این بخش به چند پرسش رایج می پردازیم:
باران رگباری چیست و با باران معمولی چه تفاوتی دارد؟
باران رگباری معمولاً شدید، ناگهانی و مقطعی است، در حالی که باران معمولی ممکن است نرم و ادامه دار باشد. رگباری همراه با ناپایداری جوی، ابرهای همرفتی و تغییرات زیاد شدت بارش است.
چقدر از کشور در این وضعیت درگیر می شوند؟
طبق اعلام منابع، حداقل ۹ استان در خطر این پدیده قرار دارند و برخی استان ها به تدریج در روزهای بعد نیز در معرض این وضعیت قرار می گیرند.
تگرگ هم می آید؟
بله، یکی از همراهان رایج باران شدید رگباری، احتمال وقوع تگرگ است، به خصوص در مناطقی که تبادل سریع دما و تحول سریع ابرها رخ می دهد.
